Omgaan met schuld en schaamte

Bij overtreding van een regel of wet ontstaat schuld. God roept dan op tot berouw en schenkt vergeving. Schaamte ontstaat wanneer je tekortgeschoten bent. God nodigt uit te komen schuilen bij Hem. Hij aanvaardt ons zoals we zijn.

Dit is het verhaal van de vader en de twee zonen, Lucas 15:11-32. De zoon, die het zo enorm verprutst had, kwam terug, beleed zijn schuld en zijn schaamte. De reactie van de vader is verbazingwekkend.

Teruggekeerd naar de vader

Deze zoon wist dat hij gezondigd had. Het geld van zijn vader had hij verkwist in overdaad (vers 13) en zijn tijd had hij doorgebracht met slechte vrouwen (vers 30). Behalve dat hij zich daarover (terecht) schuldig voelde, schaamde hij zich ook. Hij was tekortgeschoten, had zichzelf teleurgesteld en was vernederd (bij de varkens, vers 16).

Hij besluit toch naar zijn vader terug te gaan! Daarbij bereid hij zijn woorden voor (vers 18 en 19). Ik ben schuldig en ik ben niet waardig. Bij zijn vader aangekomen krijgt hij een onverwachte ontvangst.

Schuld omgezet in vergeving

Voordat de zoon maar een enkel woord heeft kunnen zeggen, ziet de vader hem aankomen en wordt hij met ontferming bewogen. De vader heeft medelijden, is barmhartig, wordt vervuld met enorme blijdschap en gaat direct naar zijn zoon toe. Hij omarmt hem en kust hem teder (zo staat het in de oorspronkelijke tekst).

De vergeving lijkt al gegeven te zijn voordat de zoon erom vraagt. Toch, na de omhelzing en de kus, zegt de zoon wat hij te zeggen heeft (vers 21). Hij belijdt zijn zonde daar waar het hoort: zowel bij zijn vader als bij God. Bij schuld wijst Gods Woord één weg, namelijk bekering (de zoon besloot naar de vader terug te gaan) en schuld belijden. Dan ontvang je vergeving (zie 1 Johannes 1:9). De vader blijkt de schuld al te vergeven in zijn omhelzing en gaat direct door naar de beleden schaamte.

Schaamte omgezet in aanvaarding

De zoon geeft zijn recht op om een zoon genoemd te worden (vers 21). De vader gaat daar uitgebreid op in. Hij herstelt de relatie door zijn zoon volledig te aanvaarden. Er wordt een mantel gehaald, een ring en nieuwe schoenen. Hij is weer deel van de familie. Daarna worden vele uren besteed door een "kalf voor speciale gelegenheden" klaar te maken en wordt heerlijke feest gevierd.

Schaamte ontstaat wanneer we gefaald hebben en onszelf onwaardig vinden. Dat kan komen door onze zonden, maar ook door iets wat anderen over ons zeggen of doordat we teleurgesteld zijn in onszelf. Dan zijn we niet schuldig. Gods Woord nodigt ons dan uit om bij God te komen schuilen. Hij maakt niet beschaamd, maar schenkt aanvaarding.

Voor onze schuld en schaamte biedt God vergeving en aanvaarding.